John Dalton là một nhà hóa học, nhà vật lý và nhà toán học người Anh. Ông sáng lập ra thuyết nguyên tử và cũng là người đã giải thích được qui luật Dalton về hỗn hợp khí. Bài viết dưới đây sẽ trình bày chi tiết cuộc đời, sự nghiệp của John Dalton, các công trình khoa học của ông và tác động của chúng đến ngành hóa học hiện đại.
Tiểu sử John Dalton
John Dalton (6 tháng 9 năm 1766 – 27 tháng 7 năm 1844) là một nhà khoa học, hóa học, vật lý học nổi tiếng người Anh, đã đóng góp nhiều công trình nghiên cứu quan trọng trong lĩnh vực hóa học và vật lý. Ông được biết đến nhiều nhất qua công trình về nguyên tử. Trong đó, ông chứng minh rằng mọi vật chất đều được tạo thành từ những hạt nhỏ nhất, không thể chia nhỏ hơn nữa, mà ông gọi là "nguyên tử".
Ngoài ra, ông đã tiến hành một số nghiên cứu về khí tượng và quang học. Ông là nhà khoa học đầu tiên miêu tả hiện tượng mù màu. Đây là một bệnh lý mà ông và anh trai đều mắc phải. Nhờ những đóng góp này, John Dalton được xem là một trong những nhà khoa học có ảnh hưởng nhất trong lịch sử nhân loại.
Gia đình và giáo dục
Ngày 6 tháng 9 năm 1766: John Dalton sinh ra trong một gia đình người theo đạo Thiên Chúa nhánh Quaker ở Eaglesfield, gần Cockermouth, Cumberland, nước Anh. Cha của ông là thợ dệt. Những năm tháng đầu đời của Dalton được trải qua trong môi trường gia đình, không có điều kiện được học hành tốt. Tuy nhiên, Dalton rất ham học. Khi còn nhỏ, ông nhận được giáo dục từ và John Fletcher. Khi 10 tuổi, Dalton đã phải kiếm sống bằng việc phục vụ cho gia đình Elihu Robinson.
Ở tuổi 23, ông có thể đã suy nghĩ theo học luật hoặc y khoa. Nhưng gia đình không khuyến khích vì ông là một người phản đối đạo Quaker nên bị cấm vào trường đại học ở Anh. Lúc này, Dalton tự học được nhiều kiến thức khoa học và được hướng dẫn bởi triết gia mù tài ba John Gough.
Sự nghiệp
Vào năm 1781, Dalton bắt đầu dạy học tại một trường nhỏ ở Kendal, Anh. Trong thời gian này, ông cũng làm việc với John Gough để nghiên cứu về quang học. Vào năm 1793, Dalton chuyển đến Manchester và trở thành giáo viên ở New College. Tại đây, Dalton đã tiếp tục nghiên cứu và phát triển các lý thuyết của mình về chất khí.
Vào năm 1794, ông được bầu làm thành viên của Hội Văn học và Triết học Manchester. Trong giai đoạn này, ông cũng thực hiện nghiên cứu về căn bệnh mù màu.
Năm 1800, Dalton trở thành thư ký của Hiệp hội Triết học và Văn học Manchester, rong năm tiếp theo, ông đã trình bày một loạt bài giảng quan trọng, mang tên "Các bài luận thực nghiệm" về cấu tạo của các loại khí hỗn hợp"
John Dalton đã phát triển lý thuyết nguyên tử của mình trong những năm đầu thế kỷ 19. Đặc biệt là vào năm 1803, Dalton đã công bố một bài viết gây tiếng vang lớn, nơi ông đưa ra lý thuyết nguyên tử - một lý thuyết đã thay đổi cách chúng ta hiểu về thế giới tự nhiên.
Trước Dalton, người ta đã biết về nguyên tố - những loại vật chất không thể phân chia nhỏ hơn bằng các phản ứng hóa học. Nhưng chưa ai đưa ra một lý thuyết chính thức về nguyên tử.
Dalton đã dành nhiều thời gian trong phòng thí nghiệm của mình, thực hiện hàng loạt thí nghiệm phức tạp để tìm hiểu về các nguyên tố và phân tử.
Từ năm 1817 cho đến khi ông qua đời vào năm 1844, ông đã đóng góp 117 tác phẩm của Hiệp hội Văn học và Triết học Manchester. Ông dành cả cuộc đời để nghiên cứu khoa học, không có vợ và con cái. Những năm cuối đời, ông sống tại nhà của thực vật học Rev W. Johns. Năm 1833, chính phủ của Bá tước Grey trao cho ông một khoản trợ cấp 150 bảng Anh. Vào năm 1836, khoản trợ cấp này tăng lên 300 bảng Anh.
Năm 1834, Dalton được bầu làm Thành viên Danh dự Nước ngoài của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ. Vào tháng 5 năm 1844, ông bị đột quỵ. Vào ngày 27 tháng 7, tại Manchester, Dalton ngã khỏi giường và đột ngột qua đời.
Những đóng góp của John Dalton
Thuyết nguyên tử
Công trình khoa học nổi tiếng nhất của John Dalton là thuyết nguyên tử. Theo đó, các chất được tạo thành bởi các hạt nhỏ gọi là nguyên tử. Mỗi nguyên tử có khối lượng riêng và có thể kết hợp với nhau để tạo thành các hợp chất khác.
Thuyết này giải thích được tại sao các chất khác nhau có thể kết hợp với nhau để tạo thành các hợp chất khác nhau. Nguyên tử là cơ sở của tất cả vật chất, chúng tạo ra từ vũ trụ rộng lớn đến từng giọt nước nhỏ bé. Nhờ John Dalton, chúng ta hiểu được thế giới được tạo ra từ những hạt nguyên tử nhỏ liên kết với nhau tạo tiền đề cho khoa học hiện đại ngày nay.
Qui luật Dalton về hỗn hợp khí
Qui luật Dalton về hỗn hợp khí cho biết rằng áp suất tổng của các khí trong một hỗn hợp bằng tổng áp suất riêng lẻ của từng khí. Điều này có nghĩa là, nếu ta có một hỗn hợp khí gồm nhiều loại khí khác nhau, thì áp suất của hỗn hợp đó sẽ bằng tổng áp suất của từng khí riêng biệt. Cụ thể, nếu ta có một hỗn hợp khí gồm hai khí A và B, áp suất tổng của hỗn hợp sẽ bằng áp suất riêng của khí A cộng với áp suất riêng của khí B.
Qui luật Dalton về hỗn hợp khí là một định luật quan trọng trong lĩnh vực vật lý hóa học. Tên của ông đã được đặt cho qui luật này.
Qui luật này có ứng dụng rất quan trọng khi ta cần tính toán áp suất của các hỗn hợp khí. Nó cũng giải thích tại sao khí nitơ và khí ôxy có thể được lưu trữ trong cùng một bình chứa mà không ảnh hưởng đến tính chất của hai khí này.
Ảnh hưởng đối với hóa học hiện đại
Công trình của John Dalton đã tạo ra một cách nhìn mới về các chất và quá trình hóa học. Ông đã giải thích được tại sao các chất khác nhau lại có tính chất khác nhau và đã đưa ra các qui luật để giải thích các hiện tượng trong hóa học. Các lý thuyết của Dalton đã trở thành cơ sở cho sự phát triển của hóa học hiện đại.
Thuyết Dalton về nguyên tố cũng đã đưa ra một cách tiếp cận mới để giải thích các tính chất của các nguyên tố và cách chúng tương tác với nhau. Thuyết này cho rằng mỗi nguyên tố có một số nguyên tử duy nhất và không thể biến đổi thành nguyên tố khác bằng cách hóa học.
Những công trình của Dalton đã mở ra một kỷ nguyên mới của hóa học hiện đại, tạo ra cơ sở cho sự phát triển của nhiều lý thuyết và phương pháp mới trong lĩnh vực này. Các nhà khoa học hiện đại tiếp tục sử dụng và phát triển các qui luật và lý thuyết mà Dalton đã đưa ra để hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh chúng ta.
Ảnh hưởng của Antonie Lavoise đối với John Dalton
Antoine Lavoisier đã có một ảnh hưởng rất lớn đối với John Dalton, đặc biệt là về khái niệm về phản ứng hóa học. Trong thời gian của mình, Antoine Lavoisier đã chứng minh rằng khí oxi không được sản xuất bởi các chất bốc cháy, mà thực sự được hấp thụ từ không khí. Ông cũng đã đưa ra lý thuyết về tính chất lượng tử của khí, cho rằng khí không phải là một chất lỏng hay rắn, mà được tạo thành từ các hạt rời rạc.
Các ý tưởng của Lavoisier đã được John Dalton áp dụng vào nghiên cứu riêng của mình trong thế kỷ 19. John Dalton đã xác định được rằng khí không phải là một chất lỏng hay rắn, mà thực sự là gồm các hạt riêng rẽ.
>> Xem thêm bài viết chi tiết về Antoine Lavoisier.
Những câu danh ngôn nổi tiếng của John Dalton
- "Hai chất khác nhau không bao giờ có thể tạo ra một chất mới mà không có sự tham gia của một chất thứ ba, hay nói cách khác, không ai có thể tạo ra chất mới từ hỗn hợp của hai chất khác nhau."
- "Khoa học là một công việc sáng tạo, đòi hỏi sự suy nghĩ độc lập và đổi mới."
- "Tôi đã chấp nhận một số kết quả không mong muốn và đã tiến hành nghiên cứu để tìm ra nguyên nhân. Chính điều này đã giúp tôi đạt được những thành công trong nghiên cứu của mình."
John Dalton là một nhà khoa học vĩ đại trong lịch sử thế giới. Công trình của ông đã mở ra cánh cửa mới giúp cho hóa học, vật lý hiện đại phát triển. Ngày nay, các lý thuyết của Dalton vẫn được sử dụng rộng rãi. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về John Dalton và hẹn gặp bạn trong các bài viết tiếp theo.
